IoT Evreninde Akıllı Araçlar

Motorlu araçlarda elektrik-elektronik teknolojilerinin kullanımı çok eskilere dayanır. Sırasıyla, elektrik, elektronik ve bilgisayar-yazılım teknolojilerinin gelişimi her endüstriyel sahayı geliştirdi. Ekonomik değeri olan her ürünün üretilmesinden sonra taşıma sektörü de haliyle gelişmek zorundaydı. Günümüzde yaşamsal değer olan her ürünün en hızlı ve en az maliyetli şekilde taşınmasını elbette ki motorlu araçlara borçluyuz. Tabii ki taşımacılık sadece ürün taşımakla sınırlı değil. İnsanların kullandığı motorlu araçlar da günlük hayatımızı kolaylaştırdı.

Günümüzde, devasa RO-RO gemilerinden en küçük elektrikli scooterlere kadar pek çok ulaşım-taşıma aracı var. Yazımızın konusu esas itibarıyla otomobiller fakat bahsedeceğimiz IoT, yapay zeka konularını tüm motorlu araçlar için değerlendirebiliriz. Yani, IoT evrenine katılmış bir otomobille bir scooter veya RO-RO gemisi teknik olarak benzer şeylerdir.

Şu son 30-40 yıllık süreçte otomobillerde oto bilgisayarları standartları gelişim gösterdi. Farklı otomobil markalarının üretmiş olduğu ECU(Engine Control Unit)’lar günümüzde gelişimlerini sürdürmekte. Bir otomobilde ölçülebilen her niceliği sensörler yardımıyla alan ve bu dataları işleyip otomobil sisteminin kontrolünü sağlayan oto bilgisayarları oldukça yüksek CPU hızlarına ve veri depolama kapasitelerine sahip. Motorun sıcaklık seviyesi ve soğutma miktarını, aracın anlık hızı, motor devri, egzozdan atılan oksijen miktarı, yakıt analizi, sıcaklık analizleri, egzoz emisyon analizleri gibi pek çok analizi yapabilen bu ECU’lar, aktüatörler yardımıyla mekanik parçaların kontrolünü de yapabilmekte.

Bir otomobil de ihtiyaç olabilecek fonksiyonları da yerine getiren bu ECU’lar aslında bildiğimiz bir PC’den, laptoptan veya tablet bilgisayardan faklı değildir. Fakat eklenebilir modüller açısından farklı konfigürasyonlara sahip olabilirler. Radyatör, klima, havalandırma, otomatik kilit ve cam mekanizmaları, sunroof gibi birçok kontrolcü de bu birimde yer alır. Diğer bilgisayarlara benzer şekilde araç içi multimedya fonksiyonlarını yürüten modüller de oto sistemine eklenebilir.

Klasik bilgisayarlı otolara kısaca değindikten sonra şimdiki konumuz bir otomobilin IoT haline gelmesi. Teknik olarak bunun açıklaması basittir. Zaten kendi bilgisayarı olan bir otomobile, wi-fi, bluetooth vb. iletişim protokolü-modülü ekleyip bir ağ sitemine-web bulut sunucusuna bağlarsak, otomobilimiz bir IoT(Internet of Things) nesnesi haline gelmiş olur. Yani, demin bahsettiğimiz veri gözleme ve kontrol fonksiyonlarının hepsini dışarıdan yönetebilir hale gelmiş oluruz. Cloud üzerinde yer alan bir IoT-Oto, diğer IoT nesneleri ile de iletişim halinde olur. En önemli şey ise, IoT evreninde bulunan her tür IoT nesnesi verileri ile toplu veri analizi ve kontrolünün yapılabilir olmasıdır.  Örneğin; bir şehirdeki tüm motorlu araçların zararlı egzoz salınımları anlık olarak çok kısa bir zamanda hesaplanabilir. Buna benzer pek çok analiz, merkezi Cloud serverlarda anlık olarak gözlenebilir, analizler yapılabilir.

“Akıllı otomobil” denilince, sadece kendi fiziksel sınırları içerisinde “akıllıca” davranan otomobil anlaşılmamalıdır. IoT evreninde bulunan diğer araçlarla birlikte oluşturulan “akıllı çevre-akıllı şehir” kavramı da beraber düşünülmelidir. Çünkü, daha önceki yazılarımızda bahsettiğimiz gibi, günlük hayatta, endüstriyel sahalarda, gözle görülen ve görülmeyen her şey, IoT evreninde birer nesnedir. Hatta, otomobil kullanan biz insanlar da birer IoT nesnesiyiz. Bir otomobilin veya bir uçağın içindeyken nasıl ki otomobil veya uçak birer IoT nesnesi ise, biz insanlar da o nesnelerle beraber hareket eden birer IoT nesnesiyiz.

IoT evrenine geçiş yapacak taşıma araçlarındaki bir önemli konu da yakıt türü konusudur. Dizel ve benzinli motorlardan elektrik motorlu araçlara geçiş çoğaldığında, IoT kavramı çok değişmeyecek. Sadece, araç mekaniği değiştiği için işlenen verilerin çeşidi değişmiş olacak. Bu veriler sayı olarak azalmış olacak fakat, diğer nesnelerle iletişim-etkileşim artacağı için toplamda veri aktarımları konusunda sorunlar çıkabilir.

Depolama ve veri aktarım hızları açısında bakıldığında yoğunluğun artması, elektronik sahasındaki çip teknolojilerinin gelişmesi ve ucuzlamasıyla mümkün olabilir. Akıllı otolar açısından baktığımızda, yakıt türü konusundaki değişim ucuzlamayı getirecek gibi görünüyor. Ayrıca, çip teknolojisindeki gelişim, her bir otomobilde yer alan akıllı bilgisayarları da güçlendireceği için, bulut server sistemini daha az meşgul etme avantajları da doğabilir.