Sinyal Jeneratörü ile DC Motor Hız denetimi
DC motorlar günlük hayatta pek çok yerde kullanılır. DC motorların fanlarda, küçük ve orta çaplı konveyör sistemlerinde, robot uygulamaları gibi pek çok kullanım alanı vardır. Bu sistemlerde kullanılan DC motorların hız kontrolü de gereklidir.
Breadborad üzerine kurduğumuz devrenin çalışmasını youtube kanalımıza yükledik.
Her DC motorun ideal çalışma gerilimi ve akımı vardır. Yani belli bir gücü vardır. DC motorların önemli parametrelerinden biri de maksimum dönüş hızıdır. Bir motorun hızını üzerine uyguladığımız gerilimle ayarlayabiliriz. Yani aslında üzerinden geçen akımı ayarlarız.
Motor hızını kontrol etmenin bir yolu da sabit akım-sabit voltajda, bu voltajları kesik kesik uygulamaktır. Yani değişken kare dalga şeklinde bir gerilim uygularsak motorun hızını da kontrol etmiş oluruz.
Uygulamamızı düşük güçlü bir DC motor ile yaptık. 3-6 Volt aralığında bir gerilimle çalışan motorun ise BD139 transistörü ile çalıştırdık.
Biraz da BD139 transistörünü tanıyalım.
BD139 transistörü kolektöründen 1.5 amper akım çekebileceğimiz NPN tipi bir transistördür. DC akım kazancı-Hfe 40’tır. Örneğin; baz ucundan 1 mili amper akım aktığından kolektörden 40 mili amper akım geçer. Baz akımı 2 mili amper olursa kolektör akımı 80 mili amper olur.
Kullandığımız motor düşük güçlü olduğu için BD139 fazlasıyla güvenli bir şekilde çalışır. BD139 transistörü, daha yüksek güçlü motorları çalıştırırken alüminyum soğutucu ile kullanılmalıdır.
Transistörün baz ucuna ise, daha önce montajını yaptığımız XR2206 çipli sinyal jeneratörünü bağladık. Pin ayarlarından kare dalga ayarlaması yaptık. 1-10 Hz aralığında ve sonra 10-100 Hz aralığında kare dalga sinyal uyguladık. Motorun hızının değiştiğini gördük.
